Heb je de video van Bredase taalambassadeur Jolanda van Dulken al gezien? Zo niet, pak je kans en bekijk hem gelijk even. Een aanrader. Op een nuchtere, Brabantse manier maakt zij een groot probleem bespreekbaar. In Nederland hebben namelijk 2,5 miljoen volwassenen moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. 2,5 miljoen! Dat is 1 op de 7. En de gevolgen hiervan zijn enorm en schrikbarend. Laaggeletterden hebben vaker gezondheidsproblemen, geldproblemen, zijn vaker werkloos en hebben minder vertrouwen in hun medemens. De feiten liegen er niet om. Laaggeletterd zijn in Nederland is een enorme barrière. Hier ligt een uitdaging, maar vooral een opdracht, voor communicatie-adviseurs.
Ik vind het belangrijk om aandacht te vragen voor dit onderwerp, als persoon, maar ook zeker als communicatieadviseur. Ik ben opgegroeid met een talenknobbel. Met rekensommen kun je bij mij niet terecht, maar een tekst kan ik zo voor je schrijven. Ik heb een gesprek gehad met een ex-laaggeletterde. Voor dit gesprek had ik nooit eerder stilgestaan bij dit probleem. Sterker nog, ik wist niet eens dat dit een probleem was. De ervaringen van de ex-laaggeletterde hebben mijn ogen in dit opzicht geopend. Ik vind het belangrijk om, waar het kan, altijd rekening te houden met anderen. Dus ook in mijn vak als communicatieadviseur. En ook met laaggeletterdheid.
Wanneer ben je laaggeletterd?
Laaggeletterden beheersen de basisvaardigheden (lezen, schrijven en rekenen) niet op het minimale niveau. Het minimale niveau is vastgesteld op eindniveau vmbo of niveau mbo 2/3 (niveau 2F binnen de standaarden en eindtermen volwasseneneducatie). Zoals in de video van taalambassadeur Jolanda te zien was, is een brief of een vragenlijst vanuit de overheid over corona moeilijk, zo dan niet onmogelijk, te begrijpen voor laaggeletterden. Pharos is een landelijk expertisecentrum waar onder andere laaggeletterden terecht kunnen voor begrijpelijke informatie over hun gezondheid. Ook zij informeren over het coronavirus. Op een andere manier. Zoek de verschillen.
Leuk om te doen: check zelf het niveau van je tekst via de website https://www.ishetb1.nl.
Wat wordt er gedaan?
Er wordt - gelukkig - steeds vaker nagedacht over laaggeletterdheid én - veel belangrijker - actie ondernomen. Een belangrijke speler hierin is Stichting Lezen en Schrijven, in het leven geroepen door prinses Laurentien. Maar ook gemeenten, rijksoverheid en bibliotheken zetten zich in. Kort geleden bijvoorbeeld, door het initiatief Informatiepunt Digitale Overheid. Mensen die moeite hebben met digitale dienstverlening (waaronder laaggeletterden vallen, maar ook ouderen die de laatste digitale trends en ontwikkelingen hebben gemist) terecht kunnen voor hulp en ondersteuning.
Maar nog steeds laten we veel steken vallen. In de communicatie over corona bijvoorbeeld, zoals taalambassadeur Jolanda in het filmpje zo goed uitlegt. Informatie over gezondheid, werk en inkomen, welzijn en rechten en plichten moeten voor iedereen te begrijpen zijn. Punt.
Ook wordt er te weinig stilgestaan bij deze groep. Terwijl het juist de taak van ons, communicatievakgenoten, is om informatie begrijpelijk over te brengen aan onze doelgroep. De gehele doelgroep!
Nog niet zo lang geleden zat ik nog in de collegebanken. Vier jaar lang, non-stop communicatieonderwijs. Je mag raden hoe vaak dit onderwerp voorbij is gekomen. Voor mij slechts één keer, tijdens mijn minor. Een keuzeminor, welteverstaan, die ik heb gevolgd met één medestudent. De kans is groot dat de rest van mijn medestudenten, allemaal startende communicatieadviseurs, hier dus nooit iets over gehoord hebben. Kortom: er ligt hier een grote taak, een grote opdracht.
Bewustwording
Het begint natuurlijk allemaal bij bewustwording. De reden dat ik bekend ben met laaggeletterdheid, de reden dat ik deze blog schrijf, is omdat ik ermee in contact ben gekomen. Een compliment aan Hogeschool Rotterdam dus. Want heel eerlijk: voor deze sessie wist ik amper van het bestaan van laaggeletterdheid af, laat staan dat ik wist dat zelfs 2.5 miljoen Nederlanders hiermee worstelen.
Een compliment aan Hogeschool Rotterdam en een stevige aanbeveling aan andere opleidingsinstituten. Zorg dat je laaggeletterdheid bespreekbaar maakt. Essentieel voor ons vak en alle vakgenoten. Houd rekening met hoe je een boodschap naar buiten brengt. Zorg dat je niet nog een extra obstakel vormt voor mensen die al genoeg obstakels tegenkomen in het dagelijkse leven.
In de woorden van taalambassadeur Jolanda van Dulken: ‘Kan da nie een beetje anders? Ik hoop van wel en dat er verandering in komt. Doeg!’ Daar ben ik het helemaal mee eens. Houdoe!
Deze blog is geschreven door Laura van den Berg, communicatieadviseur bij KOROKI Communications.
Comentarios